‘Moeilijke’ emoties hebben een boodschap
Ben je raar als je soms of misschien zelfs wat vaker somber bent of last hebt van angst, eenzaamheid of boosheid? Helemaal niet. Iedereen heeft in meer of mindere mate te maken met deze emoties. Maar we vinden deze emoties niet fijn. Daarom onderdrukken of bevechten we ze liefst. En noemen we het ‘moeilijke’ emoties. Mindfulness en zelfcompassie leren ons dat het niet de emoties zelf zijn die moeilijk zijn, maar de manier waarop we ermee omgaan. Ze brengen ons waardevolle informatie.
In zijn boek Het nut van angst & somberheid vertelt psychiater Randolph Ness dat deze twee emoties voor onze overleving in de evolutie juist heel nuttig zijn. Somberheid, wat je minder actief maak, helpt ons te overleven in tijden van voedselschaarste of kou (winterslaap) en we onze energie moeten sparen. Angst helpt ons niet in zeven sloten tegelijk te lopen. Beide emoties kunnen echter ontsporen. Een depressie kun je zien als een ontspoorde waakstand en ons angstsysteem staat evolutionair gezien eigenlijk te gevoelig afgestemd voor de wereld waarin we vandaag in Nederland leven.
Angst voor afwijzing
Daarom gaan onze depressies en angsten tegenwoordig niet meer over gevaar voor eigen leven, maar over gevaren die we in ons rijke voorstellingsvermogen tegenkomen en de onderdrukking van emoties die we daarbij voelen. Eronder ligt onze existentiële behoefte om gezien, gehoord en gewaardeerd te worden, of ten diepste: onze behoefte dat er onvoorwaardelijk van ons gehouden wordt om wie we zijn. Dat we goed zijn zoals we zijn, met al onze imperfecties. Vanuit de evolutie is dit ook zeer verklaarbaar. Want als je door de groep werd afgewezen, was je zo goed als dood. Daarom kan die angst afgewezen te worden voelen als doodsangst.
Zelfcompassie biedt emotionele veerkracht, door jezelf je tekortkomingen te laten toestaan. Zodat je jezelf kunt vergeven dat je zo menselijk bent, en net als iedereen imperfect en blootgesteld aan tegenslagen en lijden.
Zelfafwijzing
Het bittere is echter dat die angst afgewezen te worden om onze imperfecties vooral voortkomt uit onze zelfafwijzing. Wij vergroten zelf onze eigen imperfecties uit, vertellen onszelf dat we de enige zijn die die imperfectie bezitten en dat niemand die mag zien (eenzaamheid!), dat we onszelf snel moeten verbeteren. En daar werken we vervolgens heel hard aan! We wijzen onszelf af, maken onszelf daar alleen in en alsof dat nog niet erg genoeg is, worden we ook nog keihard voor onszelf. Luister maar eens in je hoofd naar wat je tegen jezelf zegt als je het moeilijk hebt.
Wat zeg jij tegen jezelf als je het moeilijk hebt?
Hoe vaak denk jij: “Ik mag of wil me niet down voelen. Houd nou op stomme trut?”, of “Ik wil niet steeds in datzelfde kringetje piekeren over die collega die laatst twee dagen niks tegen me heeft gezegd en me dus stom vindt. Maar is laat me niet kennen.”? Of: “Ik ben hardstikke kwaad dat mijn partner haar afspraken nooit nakomt, maar ik zeg er maar niks van, straks wil ze bij me weg.” Of “Ik voel me niet gelukkig in deze relatie of dit gezin, maar dat mag niet, ik hoort immers gelukkig te zijn, ‘want ik hebt toch alles? Dus wat zeur, die was vouwt niet zichzelf op”. Of “Wat ben ik toch een sukkel dat ik me nooit gelukkig kan voelen als ik op mijn werk een succes behaal. Dat ik altijd denk: ze moesten eens weten.”
Accepteren dat je imperfect bent
Hoe harder je vecht moeilijke emoties te onderdrukken en bevechten, hoe meer je ze in hun macht krijgen, lijkt het wel. Hoe kun je die valkuil vermijden? Het begint met onvoorwaardelijk zelfacceptatie. Door te erkennen dat je, net als al die miljarden anderen op deze aarde, imperfect bent. Dat je dus fouten zult maken, zult falen, je af en toe rot zult voelen, een confrontatie aan moet gaan, tegenslag mee zult maken. Maar dat dit niet betekent dat jij afwijzing verdient. Of dat de emoties die je hebt, afgewezen moeten worden. Zij zijn de boodschappers van jouw onvervulde behoeften.
Geen betere, maar een vriendelijkere versie van jezelf
Met mindfulness en zelfcompassie (in de training Mindful Zelfcompassie) leer je om ‘moeilijke’ emoties, in de mate die je aankan, er te laten zijn, ze te observeren, vriendelijk en zonder oordeel te onderzoeken en jezelf te geven wat je nodig hebt om ze te verzachten, jezelf te troosten en te kalmeren. Mindful Zelfcompassie maakt je dus niet een betere versie van jezelf, maar een vriendelijkere versie die jou steunt als je het moeilijk hebt. Daardoor kun je met meer helderheid en emotionele veerkracht omgaan met de ups en downs van het leven. ‘Moeilijke’ emoties horen bij het mensenleven, jouw mate van zelfcompassie bepaalt hoe moeilijk je het daarmee zult hebben en of je hun boodschap wilt horen.
“Deze pijnen die je voelt zijn boodschappers. Luister naar ze.” – Rumi
Zelfcompassietraining
Mindful Zelfcompassie is aandachtig en vriendelijk omgaan met onze eigen imperfectie en onze lastige emoties. De Mindful Zelfcompassietraining is een zachte en steunende zoektocht naar het vriendelijke en zorgzame in jezelf. Compassie verzacht en steunt je en zorgt dat je jezelf open kunt stellen voor moeilijke emoties die je onbewust vasthoudt. Vaak al vele jaren.
Voor wie?
Voor iedereen die herkent dat hij harder en strenger voor zichzelf is dan voor zijn beste vriend en vriendelijker met zichzelf wil leren omgaan. En bijvoorbeeld als je last hebt van een burn-out, van perfectionisme of faalangst, van somberheid en piekeren, van zelfveroordeling of de neiging hebt beter voor anderen dan voor jezelf te zorgen. Dus voor iedereen die met meer emotionele veerkracht de ups en downs van het leven tegemoet wil treden.
28 oktober 2020 gaat de volgende online training van start. Je bent van harte welkom!
Lees meer over de Zelfcompassietraining (test hoe jij met jezelf omgaat met behulp van de oefening op deze webpagina )
