Luisteren in stilte: van ongemak naar kracht
Tijdens een gesprek vinden we het ongemakkelijk als er stiltes vallen. Een stilte van een seconde vinden we al lang, blijkt uit onderzoek. Van nature proberen wie die zo veel mogelijk te vermijden. Daarom bereiden we in ons hoofd al onze reactie voor en luisteren slechts naar de cue waarop we op een nette manier kunnen reageren. Het vervelende is dat we hierdoor slecht luisteren en informatie missen. De vraag is ook of de ander zich gehoord en begrepen voelt.
Voor professionele gesprekken is bewust inzetten van luisteren in stilte van belang. Vooral als informatie en begrip belangrijk zijn. Of als het er nu juist om gaat dat de ander voelt dat je er echt voor hem bent. Dit is een van de elementen die je leert bij Deep Listening. Om de spreker geen ongemakkelijk gevoel te geven, spreek je van tevoren af dat je een bepaalde tijd in stilte zult luisteren en dat hijzelf ook in stilte in zichzelf mag luisteren: het luistercontract. Dan is ongemak met stilte niet langer een belemmering.
Stilte is niet een kwestie van focussen op het niets, maar van een opening creëren. Stilte ervaren, betekent de deur openzetten naar een ruimte zonder emotionele rommel, waar je kunt stilstaan bij je gevoelens, gedachten dromen en vragen. – Brene Brown
Luistercontract
In veel situaties waarin we professioneel luisteren is het luistercontract impliciet. We betalen bijvoorbeeld voor 60 minuten bij een psycholoog en hebben het niet meer over wat er in die tijd gebeurt. Of in de 10 minuten bij de huisarts of specialist. We bespreken bijvoorbeeld niet hoe lang de spreker zonder interruptie kan spreken. In veel situaties is het ook de luisteraar die de agenda bepaalt, vaak ook omdat er beperkte tijd is.
Ook het al dan niet stellen van vragen (liefst niet en alleen als de spreker erom vraagt) en benoemen dat stil vallen OK is en dat het de spreker de tijd geeft om rustig te kijken en te voelen wat er nog meer gezegd wil worden (en dat de spreker niet voor het ongemak van de luisteraar hoeft te zorgen), kunnen nuttige onderdelen zijn om te bespreken in een luistercontract.
We zijn als luisteraar verantwoordelijk voor het creëren van een veilige ruimte voor het luisteren. Wees je dus bewust van wat kan afleiden en ban dat zo veel mogelijk uit. Als dat niet kan, je moet bijvoorbeeld telefonisch beschikbaar zijn of er kan iemand binnenkomen, benoem dat dan vooraf.
“Stilte is de ruimte waar ik wakker word, waar ik mijn ogen open en zie wat echt wezenlijk is.” – Anselm Grün
Stilte zorgt voor verdieping
Stilte zorgt ervoor dat je als luisteraar het proces van de gedachtegang van de spreker niet doorbreekt. Door ook zichzelf stiltes toe te staan, zal de spreker zijn proces kunnen verdiepen. De ervaring leert dat er dan als vanzelf antwoorden en inzichten komen over het onderwerp van de spreker. Als luisteraar biedt je slecht een veilige ruimte waarin de spreker zich geheel gezien en gehoord voelt. Daarin voelt stilte ook niet ongemakkelijk meer.
Kennismakingsworkshop Deep Listening
Heb je interesse in Deep Listening? Dan ben je van harte welkom op de 1-daagse kennismakingstraining in Utrecht. Lees hier meer over de training.
De workshop is zeer geschikt voor professionals uit care, cure, ggz, onderwijs, coaches, (mindfulness-)trainers, rouwbegeleiders, geestelijk verzorgers, managers uit profit en non-profit en anderen die met mensen werken en de wens hebben om hun eigen luisterpraktijk te verdiepen.
Meer over Deep Listening en luisteren
Ik heb al eerder vanuit mijn rol als communicatie-adviseur (communicatie gaat immers voor 80 procent over luisteren) een artikel geschreven over Deep Listening en daarbij zorgprofessionals geïnterviewd Deep Listening training hebben gevolgd. Je kunt dat artikel hier lezen.
