Word je innerlijke criticus de baas

Heb je je wel eens afgevraagd waarom sommige mensen zo kritisch kunnen zijn naar anderen. Waarschijnlijk omdat ze dit ook naar zichzelf zijn. Ze hebben de overtuiging dat ze nooit goed genoeg zijn, het nooit goed genoeg doen en dat fouten maken niet mag. In sommige beroepen kom de criticus extra vaak tegen. Bijvoorbeeld in de medische wereld waar fouten over het algemeen onacceptabel worden geacht. Zorgprofessionals kunnen daardoor ook keihard zijn naar zichzelf.

Meestal neigen mensen meer naar het ene of het andere – zijn meer naar buiten of naar binnen gericht met hun criticus. Ga maar eens bij jezelf na hoe die verhouding bij jou ligt. Wat is jouw oordeelstijl? Ben je hard naar anderen als ze het in jouw ogen niet goed doen? Of is er bij jou meer sprake van een innerlijke criticus en maal je nog uren na over een verkeerde opmerking of fout die je maakte.

Wat is jouw oordeelstijl? Ben je vooral hard naar anderen of naar jezelf?

Het is belangrijk om je bewust te worden van je mentale gewoonten. Want hoe meer je die gebruikt, hoe dieper ingesleten ze raken. En dat is wat je niet wilt met die kritische stem, of je die nu uit naar anderen of naar jezelf. Belangrijk is dat je het in problemen denken van de criticus niet wilt versterken. Dat belemmert contact en samenwerking met anderen. Het zorgt dat je minder uitprobeert om ervan te leren. En het kan je uitputten door gepieker en doorrennen op de automatische piloot.

In drie stappen je kritische stem de baas

1. Wees je ervan bewust wanneer die criticus het speelveld betreedt.

Het alleen al opmerken – met een milde, niet oordelende houding – is de eerste stap: “Ach, daar is dat kritische stemmetje weer!” Wanneer we de gewoonte bewust kunnen opmerken, kunnen we deze gaan zien voor wat het is> Gewoon gedachten, meningen, oordelen die langskomen in onze geest en niet per se waar zijn. Dan kunnen we ervoor kiezen ze los te laten en onze aandacht op iets anders te richten.

2. Richt je op wat positief, goed, fijn, leuk is in jezelf of anderen

Dat wil niet zeggen dat je je onderscheidend vermogen niet meer mag gebruiken. Maar wel dat je geen voorrang geeft in je aandacht aan het negatieve. Hoe zou het voor jou zijn om de wereld en de mensen om je heen te bekijken met meer focus op wat goed, mooi en positief is? Hoe zou dat je gemoedstoestand beïnvloeden? Misschien kan je anderen en jezelf dan in een ander licht zien? Niet met een meterslange lijst van tekortkomingen, maar als mens met talenten, goede eigenschappen en een goed hart?

3. Mindfulness oefening

Deze oefening kun je de hele dag door doen op momenten dat je mensen tegenkomt. Op kantoor, in de bus, in een café of een winkel… Het verandert je perspectief van bijvoorbeeld angst, voorzichtigheid of stress naar meer warmte, interesse, openheid en positiviteit.

• De volgende keer dat je in het openbaar bent en naar iemand kijkt, merk dan eerst op wat je gebruikelijke patroon is. Zie je wat er niet goed is aan ze, waar ze afwijken van de norm, van wat je kent, hoe ze bijvoorbeeld anders gekleed zijn, anders praten of zich afwijkend gedragen?
• Probeer dan tenminste één positieve kwaliteit van die persoon te zien. Welke vaardigheid, kwaliteit, actie of iets van hoe ze eruit zien, kan je waarderen?
• Merk op wat er gebeurt wanneer je je aandacht richt op die positieve aspecten van de ander. Hoe voel je je daar bij? Voelt het OK of geforceerd? Is er een oordeel dat dit bijvoorbeeld stom is of dat dit ene aspect niet het hele plaatje weerspiegelt van die persoon? Of helpt het je om met meer mildheid en positiviteit naar anderen te kijken?
• Doe deze oefening met enige regelmaat gedurende een langere periode. Oefenmomenten: 10 minuten tijdens een meditatie, gedurende een hele bus- of treinreis, gedurende een vergadering, tijdens het avondeten met je familie, tijdens het winkelen, tijdens een sportwedstrijd, kansen genoeg! Merk op hoe het je stemming beïnvloedt en de manier waarop je kijkt naar de mensen om je heen.
• Kijk ook vanuit ditzelfde perspectief naar jezelf gedurende de dag. Hoe is het om je aandacht te richten op jouw eigen positieve kwaliteiten en daden? Merk op wat het doet met al die oordelen die je over jezelf hebt. Worden die milder en heb je minder last van ze?

Bedenk altijd: Jij bepaalt waar je aandacht aan geeft, dus kies vaker voor positief!

Lees meer artikelen over mildheid en compassie
Volg een Zelfcompassietraining